Θαλής ο Μιλήσιος

(τέλη 7ου – αρχές 6ου αι. π.Χ.). Φιλόσοφος και μαθηματικός. Θεωρείται ο ιδρυτής της ιωνικής σχολής ή της σχολής της Μιλήτου, διότι έθεσε πρώτος το πρόβλημα της γενικής αρχής όλων των πραγμάτων, που για τον ίδιο ήταν το υγρό στοιχείο. Ως μαθηματικός, ο Θ. είναι γνωστός στη στοιχειώδη γεωμετρία από το θεώρημα για τα τμήματα που φέρει το όνομά του, τα οποία αποτέμνονται από παράλληλες ευθείες του επιπέδου πάνω σε δύο άλλες ευθείες του και το ανάλογό του στη γεωμετρία του χώρου. Στον Θ. οφείλονται αρκετά θεωρήματα της γεωμετρίας, όπως το θεώρημα ότι οι γωνίες της βάσης ισοσκελούς τριγώνου είναι ίσες μεταξύ τους, η γωνία που εγγράφεται σε ημικύκλιο είναι ορθή κ.ά. Επιπλέον, ο Θ. υπήρξε σπουδαίος αστρονόμος (λέγεται ότι προέβλεψε έκλειψη του Ηλίου «καθ’ ους χρόνους συνήψαν προς αλλήλους μάχην Μηδοι τε και Λυδοί» το 585 π.Χ.) καθώς και μηχανικός (συνόδευσε τον Κροίσο σε εκστρατεία του και με κατάλληλη διοχέτευση των νερών του ποταμού Άλυος διευκόλυνε τα στρατεύματα στη διάβασή τους). Ο Θ. κέρδισε τη βαθιά εκτίμηση των συγχρόνων του για τη σοφία του· στον τάφο του στη Μίλητο χαράχθηκε έμμετρο επίγραμμα, που άρχιζε «η ολίγον τόδε σήμα, το δε κλέος ουρανόμηκες». Δεν έγραψε κανένα σύγγραμμα εκτός από τη Ναυτική αστρολογία, που η γνησιότητά του αμφισβητείται. Πραγματοποίησε όμως σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις. Στον τομέα της γεωμετρίας, ανακάλυψε τις ακόλουθες αρχές: η διάμετρος διαιρεί τον κύκλο σε δύο ίσα μέρη· οι γωνίες που βρίσκονται στη βάση κάθε ισοσκελούς τριγώνου είναι ίσες· οι γωνίες των κορυφών είναι ίσες· όταν δοθεί η βάση και οι δύο γωνίες που σχηματίζονται από αυτή μπορεί να κατασκευαστεί το τρίγωνο. Γνώριζε τις ιδιότητες των όμοιων τριγώνων. Στον τομέα της αστρονομίας, διαπίστωσε την αιτία που προκαλεί την έκλειψη του Ηλίου και υπολόγισε το μέγεθος των διαμέτρων Ηλίου και Σελήνης σε σύγκριση με το μέγεθος των τροχιών τους. Υπέδειξε σε όσους ταξιδεύουν στη θάλασσα πως ο αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου αποτελεί τον ασφαλέστερο οδηγό για την ανεύρεση του βορρά. Διατύπωσε θεωρία για τους σεισμούς, αποδίδοντάς τους στις διαταραχές της υδάτινης μάζας, που πίστευε πως βρίσκεται κάτω από τη Γη. Οι πλημμύρες του Νείλου θεωρούσε πως προκαλούνται από τους ανέμους, οι οποίοι με τη σφοδρή πνοή τους εμποδίζουν τα νερά του ποταμού να χυθούν στη Μεσόγειο. Πρώτος παρατήρησε τα φαινόμενα του ηλεκτρισμού και του μαγνητισμού. Συγκεκριμένα, επισήμανε το φαινόμενο της έλξης ελαφρών σωματιδίων από το τριβόμενο ήλεκτρο. Το ήλεκτρο, που αποτελείται από απολιθωμένη ρητίνη, θεωρήθηκε πολύτιμη ύλη και χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή κοσμημάτων. Η μέθοδος της παραγωγής ηλεκτρισμού με την τριβή αναπτύχθηκε έπειτα από χιλιετίες, χάρη σε ειδικές μηχανές, τις ηλεκτροστατικές. Άλλωστε, από το ήλεκτρο πήρε την ονομασία του το φαινόμενο του ηλεκτρισμού.